باید بدانیم که ابتدا شهادت بر ولایت علی (ع) از چه زمانی آغاز شد؟
1- سلمان فارسی به ولایت علی (ع) در اذان شهادت می دهد.
سلمان در عصر پیامبر در اذان و اقامه بعد از گواهی به یکتایی خدا و رسالت پیامبر(ص) به ولایت امیرمؤمنان علی (ع) نیز شهادت می داد. یکی از اصحاب به محضر رسول خدا(ص ) رسید و عرض کرد: ای رسول خدا، امروز موضوعی را شنیدم که قبلا نشنیده بودم . پیامبر فرمود: آن موضوع چیست ؟ او عرض کرد: سلمان اذان می گفت . شنیدم او بعد از گواهی به یکتایی خدا و رسالت پیامبر به ولایت علی گواهی داد (این ماجرا بعد از حجه الوداع پس از ماجرای غدیر رخ داد). پیامبر فرمود: سمعتم خیرا؛ چیز خوبی شنیده اید
(جواهرالولایه، ص 379؛ شهادت ثلاثه، ص34)
2- ابوذر به ولایت علی (ع) در اذان شهادت می دهد.
در مورد ابوذر غفاری روایت شده ، یکی از اصحاب نزد پیامبر(ص) آمد و عرض کرد: ای رسول خدا ابوذر در اذان بعد از شهادت به رسالت پیامبر(ص) به ولایت علی شهادت می دهد و می گوید: اشهد ان علیا" ولی الله پیامبر فرمود: کذلک اونسیتم قولی فی غدیر خم من کنت مولاه فعلی مولاه فمن ینکث فانما ینکث علی نفسه ؛ همین گونه است . مگر سخن مرا در غدیر خم فراموش کرده اید که گفتم هر کس من رهبر او هستم پس علی (ع) رهبر او است . هر کس پیمان را بشکند، قطعا به خودش آسیب رسانده است .
(جواهرالولایه، ص 379؛ شهادت ثلاثه، ص34)
پس میبینیم که در زمان رسول خداوند، حضرت بر شهادت ثلاثه در اذان صحه میگذارند و از آن منع نمی کنند.
امام صادق به گفتن اشهد ان علیا ولی الله در اذان سفارش میکنند.
قاسم بن معایه از امام صادق روایت میکند که ایشان فرمودند:
هر گاه یکی از شما گفت لا اله الا الله، محمد رسول الله. پس باید بگوید علی (ع) امیرالمومنین
(احتجاج طبرسی ج1 ص231 – بحارالانوار ج27 ص1 )
فقه شیعه در مورد شهادت ثلاثه چه میگوید؟
تقریبا هیچ کدام از فقهای شیعه نگفته اند که این جمله جزء اذان است و هیچ کدام گفتن آن را واجب نمی دانند. و بر این اعتقاد هستند که نباید این عبارت را به نیت این که جزء فصول اذان است بر زبان آورد.
همان طور که در اذان بعد از نام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میگویند و یا بعد از الله اکبر عبارت کَبِّرهُ تکبیرا را میگویند و به نیت مستحب میگویند و هیچکس هم اعتقاد ندارد که این عبارات جزء اذان است. پس قرار دادن شهادت به ولایت امیرالمومنین هم به هیچ وجه بدعت و حرام نیست.
تاریخ پیدایش تشیع